Đông Chu Liệt Quốc (Bộ 2 Cuốn)

Đông Chu liệt quốc là bộ tiểu thuyết đồ sộ gồm 108 hồi, phản ánh giai đoạn 550 năm bão táp của lịch sử Trung Hoa từ thời Xuân Thu đến Chiến Quốc, hàm chứa những vấn đề phổ biến và sâu xa của nhân loại. Tiểu thuyết được Phùng Mộng Long (cuối đời Minh) soạn lại dựa trên Liệt quốc chí của Dư Thiệu Ngư (đầu đời Minh).

Nếu Tam Quốc diễn nghĩa bao quát thời kỳ lịch sử gần 100 năm thì Đông Chu liệt quốc có bối cảnh lịch sử 550 năm, kéo dài từ thời Xuân Thu 770 đến Chiến Quốc 221 trước Công nguyên. Đây là thời kỳ quá độ từ phong kiến lĩnh chủ chuyển sang chế độ phong kiến tập quyền, lịch sử gọi là Đông Chu. Thời Tây Chu, Trung Quốc có tới hơn 1000 nước, đến Xuân Thu còn lại hơn 100 nước, đến thời Chiến Quốc chỉ còn lại 7 nước gọi là “thất hùng”, đó là: Tề, Sở, Hàn, Triệu, Ngụy, Tần, Yên. Những chiến dịch nổi tiếng tàn bạo là “Ngũ bá tranh hùng” (Tề, Tấn, Sở, Ngô, Việt) và “Thất hùng tương địch”. Mạnh Tử đã nói về thời kỳ này như sau: “Đánh nhau để tranh thành thì giết người thây đầy thành, đánh nhau để tranh đất thì giết người thây đầy đồng”.

Trong vòng năm thế kỷ, có biết bao sự kiện chính trị quân sự phức tạp, có biết bao cuộc chinh chiến tàn sát giữa hai nước hoặc giữa hàng chục nước, có biết bao con người, mà cuộc đời của họ gắn bó với đời sống chính trị… Đứng trên quan điểm chính thống, tác giả thuật lại những sự kiện chính trị và quân sự trên con đường thay đổi của mệnh trời từ nhà Chu đến nhà Tần, bắt đầu từ khi nước Trịnh lấn át thiên tử, và trải qua sự nghiệp bá chủ của nước Tề, nước Tấn, nước Tần, nước Sở, nước Ngô, nước Việt rồi đến chính sách “hợp tung” và “liên hoành” của Tô Tần, Trương Nghi và cuối cùng kết thúc bằng sự thống nhất của nước Tần. Nhờ cách kể khéo léo, lúc căng lúc chùng, lúc lên lúc xuống như lớp sóng dồi, khiến người đọc thấy hấp dẫn lạ thường.

Khác với Tam Quốc diễn nghĩa, nhân vật của Đông Chu liệt quốc không được tác giả tập trung xây dựng thành hình tượng hoàn chỉnh sinh động. Nhân vật ở đây chỉ có những nét tiêu biểu, những hành động tiêu biểu, nhưng vẫn gieo vào lòng người đọc những ấn tượng khó quên. Ðọc Ðông Chu liệt quốc không mấy ai quên được những nhân vật như Tín Lăng quân, Ngũ Tử Tư, Phạm Lãi, Lạn Tương Như, Kinh Kha, Chuyên Chư, Nhiếp Chính…

*** 

Một số nhận xét về tác phẩm:

“Đọc bộ sách này bằng mấy mươi sách khác” - Khuyết danh

“… Một bức họa bao la về một thời kì lịch sử cổ đại rộng lớn của Trung Hoa” - Cao Xuân Huy

“Đọc Đông Chu liệt quốc, người đọc sẽ thích thú được biết những điều bí mật trong cung đình mà sử sách nhà nước xưa không bao giờ nói đến” - Lê Huy Tiêu và Lê Đức Niệm