Điệp Viên Hoàn Hảo - Cuộc Đời Hai Mặt Không Thể Tin Được Của Phạm Xuân Ẩn

Điệp Viên Hoàn Hảo - Cuộc Đời Hai Mặt Không Thể Tin Được Của Phạm Xuân Ẩn - Phóng Viên Tạp Chí Time & Điệp Viên Cộng Sản Việt Nam Điệp viên hoàn hảo tập hợp rất nhiều câu chuyện về cuộc đời tình báo của Phạm Xuân Ẩn (Phóng viên tạp chí time & Điệp viên cộng sản Việt Nam). Larry đã thần người mấy giây khi được hỏi câu chuyện nào để lại cho ông ấn tượng sâu sắc nhất. Sau một hồi suy nghĩ, ông kể về tình bạn sâu sắc giữa ông Ẩn và nhà báo Robert Anson. Ông Ẩn đã cứu Robert Anson khi ông này bị bắt ở Campuchia. Đó là một hành động liều lĩnh, có thể khiến thân phận ông Ẩn bị bại lộ, nhưng ông vẫn làm vì trước đó nhà báo người Mỹ này đã cứu sống hơn mười trẻ em VN trong cuộc thảm sát ở Takeo, Campuchia. Trong hơn 30 năm qua, Robert Anson vẫn để trên bàn làm việc của mình tại New York một tấm ảnh của ông Phạm Xuân Ẩn để nhớ đến người đã cứu mạng mình... " Larry Berman trong cuốn sách của mình – một cái nhìn từ bên trong, quá giới hạn, một câu chuyện gây kinh hoàn chân thực – đã nhân đạo hóa một cách khéo léo những mâu thuẫn trong cuộc đời của Phạm Xuân Ẩn, một điệp viên của Hà Nội trong cùng một lúc làm việc cho các tổ chức báo chí Mỹ để che đậy cho các hoạt động tình báo của ông. Tình yêu tổ quốc của ông còn lớn hơn cả sự khâm phục của ông đối với Mỹ. Một câu hỏi luôn xuất hiện trong từng trang cuốn sách này là: bạn sẽ làm gì nếu lịch sử đúc sẵn cho bạn đôi giầy Phạm Xuân Ẩn? “Điệp viên hoàn hảo”

Thiếu tướng tình báo - anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Xuân Ẩn nói về cái nghiệp tình báo đã vận vào mình: "Người ta có thể nói gì về cuộc sống khi mà luôn chuẩn bị sẵn sàng hi sinh".

Dưới ngòi bút của giáo sư - nhà sử học Mỹ Larry Berman trong cuốn sách Điệp viên hoàn hảo, nhà báo trong vỏ bọc mà Phạm Xuân Ẩn tạo ra thuở nào nhằm hoàn thành nhiệm vụ tình báo được giao đã nhập vai một cách hoàn hảo. Hai cuộc đời hoàn hảo trong một cuộc đời hoàn hảo. TT - Tháng 8-1970. Chuyến bay 90 phút từ Singapore đến Sài Gòn đối với cô Diane Anson dường như dài bất tận. Vài ngày trước đó, cô nhận được thông báo chính thức rằng chồng cô, nhà báo Robert Sam Anson, làm việc cho tạp chí Time, đã mất tích ở Campuchia.

Ngày mất tích là 3-8-1970. Ngoài ra không có một thông tin nào khác.

Rời phi trường, Diane đi thẳng tới trụ sở văn phòng tạp chí Time-Life đặt tại khách sạn Continental. Một tay bế con trai Sam mới 15 tháng tuổi, còn tay kia dắt đứa con gái Christian mới hai tuổi rưỡi, cô vào hết phòng này đến phòng khác để hỏi các phóng viên tại đây thông tin về chồng mình. Diane sợ điều xấu nhất đã xảy ra đối với người phóng viên trẻ nhất của tạp chí Time, đồng thời là người chồng mới 25 tuổi của mình.

Quan điểm chung

Phạm Xuân Ẩn đi đến tiệm cà phê Girval, Sài Gòn năm 1973

Phạm Xuân Ẩn đi đến tiệm cà phê Girval, Sài Gòn năm 1973

Khi nhận nhiệm vụ sang Việt Nam, cũng như hầu hết các phóng viên trẻ đến Việt Nam, Bob Anson kỳ vọng rằng chuyến công tác này là cơ hội để anh tạo dựng danh tiếng của mình giống như các đồng nghiệp David Halberstam, Malcolm Browne và Neil Sheehan đã từng làm những năm đầu thập kỷ 1960.

Nhưng sau vài tháng ở Việt Nam, các bài viết của Anson không được đăng trên tạp chí Time. Hai phóng viên cao cấp thường trú tại Sài Gòn là Clark và Burt Pines dường như cũng gặp ít nhiều rắc rối khi các bài viết của họ không được trưởng ban biên tập tạp chí Time ở New York duyệt.

Trong mắt của Anson, cuộc chiến tranh này là giết chóc và vô đạo đức. Đây cũng chính là quan điểm chung về cuộc chiến tranh tồi tệ được cảm nhận ở mọi nơi, trừ bên trong bốn bức tường của văn phòng tạp chí Time ở Sài Gòn cũng như tại tổng hành dinh tờ tạp chí này ở New York.

Khi Anson nêu vấn đề với ban biên tập tạp chí Time về sự tự quyết của người Việt Nam, anh liền bị gán cho nhãn hiệu là kẻ phản chiến nhụt chí và ấm đầu.

Trong một bữa tiệc tối tại văn phòng tạp chí Time do John Scott - một ủy viên biên tập - chủ tiệc, cuộc nói chuyện xoay quanh vấn đề Mỹ đang giành được những tiến bộ lớn trong chiến tranh, người ta lảng tránh thực tế bằng cách đưa ra những thành tích bằng con số lấp lánh.

Anson không thể chịu được nữa, anh xổ ra một tràng: "Các bạn đã bỏ qua một điểm chính rồi. Người Việt Nam đã từng đánh bại Nhật Bản, đánh bại Pháp, và họ đang đánh bại chúng ta, bất kể chúng ta đã dùng đến vũ khí gì để đánh họ. Người Việt Nam kiên trì lắm, họ rất quyết tâm, và lịch sử đang đứng về phía họ. Có lẽ các người không nhận ra điều đó”.

Anson không hề cảm thấy hối tiếc những điều anh đã nói. Nhưng chính những lời anh nói ra đã mang lại tai họa cho anh. Marsh Clark bí mật gửi một lá thư báo cáo các sếp ở New York.

Nhận được thư của Clark, lãnh đạo tạp chí Time ở New York liền gửi một lá thư cho tất cả các phóng viên và biên tập viên của tạp chí Time đang làm việc trên khắp thế giới rằng: "Trước khi đến Việt Nam, Bob đã từng cảm thấy rằng cuộc chiến tranh ở Việt Nam là vô đạo đức; và rằng Việt Nam hóa chiến tranh chỉ đơn giản là kéo dài cuộc chiến tranh vô đạo đức mà thôi. Chẳng có điều gì ở Việt Nam khiến Bob thay đổi được cách nhìn cũ của anh ta".

Bob Anson muốn từ chức sau khi đọc được những điều mà anh hiểu rằng Clark đã công khai muốn đuổi anh đi. Đó là lý do tại sao anh đã đi tìm gặp một người bạn thân nhất của mình ở Việt Nam: Phạm Xuân Ẩn. Giống như hầu hết các phóng viên ở Sài Gòn, Anson khâm phục Phạm Xuân Ẩn vì các mối quan hệ của ông trong phủ tổng thống và Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn.

Phạm Xuân Ẩn dường như biết tất cả mọi người và mọi điều xảy ra ở Sài Gòn, đồng thời luôn sẵn sàng giúp đỡ các phóng viên Mỹ tìm hiểu về đất nước ông. Tại phân xã các tòa báo nước ngoài, người ta đồn rằng Phạm Xuân Ẩn là cựu nhân viên mật vụ dưới thời Ngô Đình Diệm, một điệp viên của Pháp, một nhân viên CIA, một điệp viên của Chính quyền Sài Gòn, hoặc là cùng lúc làm điệp viên cho tất cả các cơ quan nói trên.

Trách nhiệm nặng nề

Diane khóc nức nở khi cô tới văn phòng Phạm Xuân Ẩn. Suốt cuộc gặp, Phạm Xuân Ẩn cứ nhìn chằm chằm vào hai đứa trẻ. Phạm Xuân Ẩn lắng nghe lời của Diane cầu xin giúp đỡ tìm kiếm chồng mình. Trong đầu ông bỗng nhớ lại cách đó vài tuần, Bob Anson đã hẹn gặp ông ở tiệm cà phê Givral để nhờ ông đọc qua lá thư xin từ chức mà Bob định sẽ gửi cho Marsh Clark. Ông đã bảo Anson xé lá đơn xin từ chức đó đi.

Nếu ông không khuyên Anson như vậy, rất có thể hôm nay biết đâu gia đình Anson lại chẳng đang cùng nhau đi nghỉ ở Singapore hay Bali. Nếu Anson trước đó từ chức thì anh đã không phải sang Campuchia. Bởi vì vài tuần sau khi Anson gặp ông ở tiệm cà phê Givral, Marsh Clark gọi Anson tới văn phòng của ông ta - nơi có treo trên tường một tấm bản đồ Đông Dương khổ lớn.

Clark chỉ vào Việt Nam, nói với Anson: "Tôi phụ trách đưa tin khu vực này". Sau đó ông ta chỉ sang vị trí nước Lào và Campuchia nói: "Còn hai nước này thuộc về anh phụ trách". Kết thúc buổi làm việc hôm ấy, Clark bảo Anson đóng gói đồ đạc để ra sân bay: "Tôi không muốn thấy mặt anh ở đây nữa".

Phạm Xuân Ẩn cố tìm lời an ủi Diane bằng cách nói rằng ông sẽ làm tất cả mọi điều có thể để giúp đỡ, nhưng trong lòng thì cũng nghĩ rằng bạn mình có thể không còn nữa. Chính vì thế mà ông thấy mình càng phải có trách nhiệm hơn. Phạm Xuân Ẩn hứa với Diane rằng ông sẽ tiếp tục kiểm tra các nguồn tin.

Sau khi Diane và hai đứa nhỏ rời văn phòng, Phạm Xuân Ẩn suy nghĩ mông lung về người bạn Bob Anson của mình. Ông biết rõ những điều cần làm, nếu không cẩn thận có thể làm hỏng sứ mệnh của mình.

Nhà tình báo hàng đầu của Hà Nội ở Sài Gòn chấp nhận rủi ro bị lộ tẩy để cứu mạng sống cho một phóng viên người Mỹ. Ông biết rằng nếu Bob Anson chết, người Việt Nam cũng mất đi một người bạn chân chính. Trong lòng ngập tràn trách nhiệm nặng nề về sự mất tích của Anson, Phạm Xuân Ẩn quyết tâm tìm bằng được câu trả lời về việc Anson còn sống hay đã chết.

Larry Berman (Nguyễn Đại Phượng dịch)

Thiếu tướng tình báo - anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Xuân Ẩn nói về cái nghiệp tình báo đã vận vào mình: "Người ta có thể nói gì về cuộc sống khi mà luôn chuẩn bị sẵn sàng hi sinh".

Dưới ngòi bút của giáo sư - nhà sử học Mỹ Larry Berman trong cuốn sách Điệp viên hoàn hảo, nhà báo trong vỏ bọc mà Phạm Xuân Ẩn tạo ra thuở nào nhằm hoàn thành nhiệm vụ tình báo được giao đã nhập vai một cách hoàn hảo. Hai cuộc đời hoàn hảo trong một cuộc đời hoàn hảo. TT - Tháng 8-1970. Chuyến bay 90 phút từ Singapore đến Sài Gòn đối với cô Diane Anson dường như dài bất tận. Vài ngày trước đó, cô nhận được thông báo chính thức rằng chồng cô, nhà báo Robert Sam Anson, làm việc cho tạp chí Time, đã mất tích ở Campuchia.

Ngày mất tích là 3-8-1970. Ngoài ra không có một thông tin nào khác.

Rời phi trường, Diane đi thẳng tới trụ sở văn phòng tạp chí Time-Life đặt tại khách sạn Continental. Một tay bế con trai Sam mới 15 tháng tuổi, còn tay kia dắt đứa con gái Christian mới hai tuổi rưỡi, cô vào hết phòng này đến phòng khác để hỏi các phóng viên tại đây thông tin về chồng mình. Diane sợ điều xấu nhất đã xảy ra đối với người phóng viên trẻ nhất của tạp chí Time, đồng thời là người chồng mới 25 tuổi của mình.

Quan điểm chung

Phạm Xuân Ẩn đi đến tiệm cà phê Girval, Sài Gòn năm 1973

Phạm Xuân Ẩn đi đến tiệm cà phê Girval, Sài Gòn năm 1973

Khi nhận nhiệm vụ sang Việt Nam, cũng như hầu hết các phóng viên trẻ đến Việt Nam, Bob Anson kỳ vọng rằng chuyến công tác này là cơ hội để anh tạo dựng danh tiếng của mình giống như các đồng nghiệp David Halberstam, Malcolm Browne và Neil Sheehan đã từng làm những năm đầu thập kỷ 1960.

Nhưng sau vài tháng ở Việt Nam, các bài viết của Anson không được đăng trên tạp chí Time. Hai phóng viên cao cấp thường trú tại Sài Gòn là Clark và Burt Pines dường như cũng gặp ít nhiều rắc rối khi các bài viết của họ không được trưởng ban biên tập tạp chí Time ở New York duyệt.

Trong mắt của Anson, cuộc chiến tranh này là giết chóc và vô đạo đức. Đây cũng chính là quan điểm chung về cuộc chiến tranh tồi tệ được cảm nhận ở mọi nơi, trừ bên trong bốn bức tường của văn phòng tạp chí Time ở Sài Gòn cũng như tại tổng hành dinh tờ tạp chí này ở New York.

Khi Anson nêu vấn đề với ban biên tập tạp chí Time về sự tự quyết của người Việt Nam, anh liền bị gán cho nhãn hiệu là kẻ phản chiến nhụt chí và ấm đầu.

Trong một bữa tiệc tối tại văn phòng tạp chí Time do John Scott - một ủy viên biên tập - chủ tiệc, cuộc nói chuyện xoay quanh vấn đề Mỹ đang giành được những tiến bộ lớn trong chiến tranh, người ta lảng tránh thực tế bằng cách đưa ra những thành tích bằng con số lấp lánh.

Anson không thể chịu được nữa, anh xổ ra một tràng: "Các bạn đã bỏ qua một điểm chính rồi. Người Việt Nam đã từng đánh bại Nhật Bản, đánh bại Pháp, và họ đang đánh bại chúng ta, bất kể chúng ta đã dùng đến vũ khí gì để đánh họ. Người Việt Nam kiên trì lắm, họ rất quyết tâm, và lịch sử đang đứng về phía họ. Có lẽ các người không nhận ra điều đó”.

Anson không hề cảm thấy hối tiếc những điều anh đã nói. Nhưng chính những lời anh nói ra đã mang lại tai họa cho anh. Marsh Clark bí mật gửi một lá thư báo cáo các sếp ở New York.

Nhận được thư của Clark, lãnh đạo tạp chí Time ở New York liền gửi một lá thư cho tất cả các phóng viên và biên tập viên của tạp chí Time đang làm việc trên khắp thế giới rằng: "Trước khi đến Việt Nam, Bob đã từng cảm thấy rằng cuộc chiến tranh ở Việt Nam là vô đạo đức; và rằng Việt Nam hóa chiến tranh chỉ đơn giản là kéo dài cuộc chiến tranh vô đạo đức mà thôi. Chẳng có điều gì ở Việt Nam khiến Bob thay đổi được cách nhìn cũ của anh ta".

Bob Anson muốn từ chức sau khi đọc được những điều mà anh hiểu rằng Clark đã công khai muốn đuổi anh đi. Đó là lý do tại sao anh đã đi tìm gặp một người bạn thân nhất của mình ở Việt Nam: Phạm Xuân Ẩn. Giống như hầu hết các phóng viên ở Sài Gòn, Anson khâm phục Phạm Xuân Ẩn vì các mối quan hệ của ông trong phủ tổng thống và Bộ Tổng tham mưu quân đội Sài Gòn.

Phạm Xuân Ẩn dường như biết tất cả mọi người và mọi điều xảy ra ở Sài Gòn, đồng thời luôn sẵn sàng giúp đỡ các phóng viên Mỹ tìm hiểu về đất nước ông. Tại phân xã các tòa báo nước ngoài, người ta đồn rằng Phạm Xuân Ẩn là cựu nhân viên mật vụ dưới thời Ngô Đình Diệm, một điệp viên của Pháp, một nhân viên CIA, một điệp viên của Chính quyền Sài Gòn, hoặc là cùng lúc làm điệp viên cho tất cả các cơ quan nói trên.

Trách nhiệm nặng nề

Diane khóc nức nở khi cô tới văn phòng Phạm Xuân Ẩn. Suốt cuộc gặp, Phạm Xuân Ẩn cứ nhìn chằm chằm vào hai đứa trẻ. Phạm Xuân Ẩn lắng nghe lời của Diane cầu xin giúp đỡ tìm kiếm chồng mình. Trong đầu ông bỗng nhớ lại cách đó vài tuần, Bob Anson đã hẹn gặp ông ở tiệm cà phê Givral để nhờ ông đọc qua lá thư xin từ chức mà Bob định sẽ gửi cho Marsh Clark. Ông đã bảo Anson xé lá đơn xin từ chức đó đi.

Nếu ông không khuyên Anson như vậy, rất có thể hôm nay biết đâu gia đình Anson lại chẳng đang cùng nhau đi nghỉ ở Singapore hay Bali. Nếu Anson trước đó từ chức thì anh đã không phải sang Campuchia. Bởi vì vài tuần sau khi Anson gặp ông ở tiệm cà phê Givral, Marsh Clark gọi Anson tới văn phòng của ông ta - nơi có treo trên tường một tấm bản đồ Đông Dương khổ lớn.

Clark chỉ vào Việt Nam, nói với Anson: "Tôi phụ trách đưa tin khu vực này". Sau đó ông ta chỉ sang vị trí nước Lào và Campuchia nói: "Còn hai nước này thuộc về anh phụ trách". Kết thúc buổi làm việc hôm ấy, Clark bảo Anson đóng gói đồ đạc để ra sân bay: "Tôi không muốn thấy mặt anh ở đây nữa".

Phạm Xuân Ẩn cố tìm lời an ủi Diane bằng cách nói rằng ông sẽ làm tất cả mọi điều có thể để giúp đỡ, nhưng trong lòng thì cũng nghĩ rằng bạn mình có thể không còn nữa. Chính vì thế mà ông thấy mình càng phải có trách nhiệm hơn. Phạm Xuân Ẩn hứa với Diane rằng ông sẽ tiếp tục kiểm tra các nguồn tin.

Sau khi Diane và hai đứa nhỏ rời văn phòng, Phạm Xuân Ẩn suy nghĩ mông lung về người bạn Bob Anson của mình. Ông biết rõ những điều cần làm, nếu không cẩn thận có thể làm hỏng sứ mệnh của mình.

Nhà tình báo hàng đầu của Hà Nội ở Sài Gòn chấp nhận rủi ro bị lộ tẩy để cứu mạng sống cho một phóng viên người Mỹ. Ông biết rằng nếu Bob Anson chết, người Việt Nam cũng mất đi một người bạn chân chính. Trong lòng ngập tràn trách nhiệm nặng nề về sự mất tích của Anson, Phạm Xuân Ẩn quyết tâm tìm bằng được câu trả lời về việc Anson còn sống hay đã chết.

Larry Berman (Nguyễn Đại Phượng dịch)

Ngày 25/09/2007 Ra mắt quyển sách “Điệp viên hoàn hảo” của tác giả Larry

Nhà xuất bản Thông tấn xã Việt Nam vừa cho ra mắt quyển sách về anh hùng tình báo Phạm Xuân Ẩn. Cuốn sách gần 500 trang, bìa cứng in màu do GS – nhà sử học Mỹ L.Berman viết sau 5 năm thu thập tư liệu về người tình báo anh hùng của Việt Nam Phạm Xuân Ẩn. Ngày 1-10-2007, cuốn sách sẽ chính thức phát hành trên phạm vi cả nước. "Điệp viên hoàn hảo” là cuốn sách có nội dung chứa đựng nhiều thông tin mới, trong đó có cả những suy nghĩ, nhận xét riêng của tác giả. Tuy báo chí nước ta đã có nhiều tài liệu, nhiều bài viết, nhiều tác phẩm về nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn – Anh hùng lực lượng vũ trang Việt Nam, nhưng xuất bản cuốn sách này, NXB TTX mong muốn cung cấp thêm một tài liệu tham khảo để bạn đọc hiểu rõ hơn chân dung nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn. Đồng thời cũng muốn bạn đọc Việt Nam có điều kiện tiếp cận với những tư liệu về cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam, mà Phạm Xuân Ẩn là nhân vật chính, dưới ngòi bút của một tác giả Mỹ. Nếu có thể nói một điều gì đó về Phạm Xuân Ẩn, thì đó chính là tấm lòng yêu nước vô bờ bến của ông. L. Berman đã viết: “Động cơ cuộc sống của Phạm Xuân Ẩn chính là những mục đích cao cả của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam”. Tình yêu dành cho đất nước đã giúp ông tin tưởng vào con đường cách mạng mà mình đã chọn. “Tôi đã hứa trước Đảng… Tôi còn có nhân dân trông cậy vào tôi và sứ mạng của tôi”. Năm 1975 khi hòa bình lập lại, Phạm Xuân Ẩn bước ra từ “vỏ bọc” trở về với cuộc sống đời thường của một công dân ở đất nước bao năm oằn mình trong chiến tranh với vô vàn khó khăn. Sự “trở về” ấy không hề đơn giản, nó cũng đòi hỏi ở ông sự thấu hiểu và cảm thông.

Nhà xuất bản Thông tấn xã Việt Nam vừa cho ra mắt quyển sách về anh hùng tình báo Phạm Xuân Ẩn. Cuốn sách gần 500 trang, bìa cứng in màu do GS – nhà sử học Mỹ L.Berman viết sau 5 năm thu thập tư liệu về người tình báo anh hùng của Việt Nam Phạm Xuân Ẩn. Ngày 1-10-2007, cuốn sách sẽ chính thức phát hành trên phạm vi cả nước. "Điệp viên hoàn hảo” là cuốn sách có nội dung chứa đựng nhiều thông tin mới, trong đó có cả những suy nghĩ, nhận xét riêng của tác giả. Tuy báo chí nước ta đã có nhiều tài liệu, nhiều bài viết, nhiều tác phẩm về nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn – Anh hùng lực lượng vũ trang Việt Nam, nhưng xuất bản cuốn sách này, NXB TTX mong muốn cung cấp thêm một tài liệu tham khảo để bạn đọc hiểu rõ hơn chân dung nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn. Đồng thời cũng muốn bạn đọc Việt Nam có điều kiện tiếp cận với những tư liệu về cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam, mà Phạm Xuân Ẩn là nhân vật chính, dưới ngòi bút của một tác giả Mỹ. Nếu có thể nói một điều gì đó về Phạm Xuân Ẩn, thì đó chính là tấm lòng yêu nước vô bờ bến của ông. L. Berman đã viết: “Động cơ cuộc sống của Phạm Xuân Ẩn chính là những mục đích cao cả của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam”. Tình yêu dành cho đất nước đã giúp ông tin tưởng vào con đường cách mạng mà mình đã chọn. “Tôi đã hứa trước Đảng… Tôi còn có nhân dân trông cậy vào tôi và sứ mạng của tôi”. Năm 1975 khi hòa bình lập lại, Phạm Xuân Ẩn bước ra từ “vỏ bọc” trở về với cuộc sống đời thường của một công dân ở đất nước bao năm oằn mình trong chiến tranh với vô vàn khó khăn. Sự “trở về” ấy không hề đơn giản, nó cũng đòi hỏi ở ông sự thấu hiểu và cảm thông.

Th.V.

Th.V.

Ngày 25/09/2007 Ra mắt quyển sách “Điệp viên hoàn hảo” của tác giả Larry

Nhà xuất bản Thông tấn xã Việt Nam vừa cho ra mắt quyển sách về anh hùng tình báo Phạm Xuân Ẩn. Cuốn sách gần 500 trang, bìa cứng in màu do GS – nhà sử học Mỹ L.Berman viết sau 5 năm thu thập tư liệu về người tình báo anh hùng của Việt Nam Phạm Xuân Ẩn. Ngày 1-10-2007, cuốn sách sẽ chính thức phát hành trên phạm vi cả nước. "Điệp viên hoàn hảo” là cuốn sách có nội dung chứa đựng nhiều thông tin mới, trong đó có cả những suy nghĩ, nhận xét riêng của tác giả. Tuy báo chí nước ta đã có nhiều tài liệu, nhiều bài viết, nhiều tác phẩm về nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn – Anh hùng lực lượng vũ trang Việt Nam, nhưng xuất bản cuốn sách này, NXB TTX mong muốn cung cấp thêm một tài liệu tham khảo để bạn đọc hiểu rõ hơn chân dung nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn. Đồng thời cũng muốn bạn đọc Việt Nam có điều kiện tiếp cận với những tư liệu về cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam, mà Phạm Xuân Ẩn là nhân vật chính, dưới ngòi bút của một tác giả Mỹ. Nếu có thể nói một điều gì đó về Phạm Xuân Ẩn, thì đó chính là tấm lòng yêu nước vô bờ bến của ông. L. Berman đã viết: “Động cơ cuộc sống của Phạm Xuân Ẩn chính là những mục đích cao cả của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam”. Tình yêu dành cho đất nước đã giúp ông tin tưởng vào con đường cách mạng mà mình đã chọn. “Tôi đã hứa trước Đảng… Tôi còn có nhân dân trông cậy vào tôi và sứ mạng của tôi”. Năm 1975 khi hòa bình lập lại, Phạm Xuân Ẩn bước ra từ “vỏ bọc” trở về với cuộc sống đời thường của một công dân ở đất nước bao năm oằn mình trong chiến tranh với vô vàn khó khăn. Sự “trở về” ấy không hề đơn giản, nó cũng đòi hỏi ở ông sự thấu hiểu và cảm thông.

Nhà xuất bản Thông tấn xã Việt Nam vừa cho ra mắt quyển sách về anh hùng tình báo Phạm Xuân Ẩn. Cuốn sách gần 500 trang, bìa cứng in màu do GS – nhà sử học Mỹ L.Berman viết sau 5 năm thu thập tư liệu về người tình báo anh hùng của Việt Nam Phạm Xuân Ẩn. Ngày 1-10-2007, cuốn sách sẽ chính thức phát hành trên phạm vi cả nước. "Điệp viên hoàn hảo” là cuốn sách có nội dung chứa đựng nhiều thông tin mới, trong đó có cả những suy nghĩ, nhận xét riêng của tác giả. Tuy báo chí nước ta đã có nhiều tài liệu, nhiều bài viết, nhiều tác phẩm về nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn – Anh hùng lực lượng vũ trang Việt Nam, nhưng xuất bản cuốn sách này, NXB TTX mong muốn cung cấp thêm một tài liệu tham khảo để bạn đọc hiểu rõ hơn chân dung nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn. Đồng thời cũng muốn bạn đọc Việt Nam có điều kiện tiếp cận với những tư liệu về cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam, mà Phạm Xuân Ẩn là nhân vật chính, dưới ngòi bút của một tác giả Mỹ. Nếu có thể nói một điều gì đó về Phạm Xuân Ẩn, thì đó chính là tấm lòng yêu nước vô bờ bến của ông. L. Berman đã viết: “Động cơ cuộc sống của Phạm Xuân Ẩn chính là những mục đích cao cả của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam”. Tình yêu dành cho đất nước đã giúp ông tin tưởng vào con đường cách mạng mà mình đã chọn. “Tôi đã hứa trước Đảng… Tôi còn có nhân dân trông cậy vào tôi và sứ mạng của tôi”. Năm 1975 khi hòa bình lập lại, Phạm Xuân Ẩn bước ra từ “vỏ bọc” trở về với cuộc sống đời thường của một công dân ở đất nước bao năm oằn mình trong chiến tranh với vô vàn khó khăn. Sự “trở về” ấy không hề đơn giản, nó cũng đòi hỏi ở ông sự thấu hiểu và cảm thông.

Th.V.

Th.V.

Hơn 20.000 bản "Điệp viên hoàn hảo" đã bán hết chỉ sau 4 tháng phát hành. Đây là con số kỷ lục đối với loại sách lịch sử - tiểu sử tại Mỹ. Ngay từ khi mới xuất hiện, cuốn sách đã gây không ít tranh cãi giữa những người đọc. Phe bảo thủ chỉ trích Larry Berman đã ca ngợi quá đáng một người bị xem là kẻ thù của nước Mỹ, rằng tác giả đã xúc phạm tới hơn 50.000 binh lính Mỹ tử nạn trong chiến tranh Việt Nam. Nhưng nhiều người khác lại khen hết lời rằng, "Điệp viên hoàn hảo" đã lý giải được vì sao Mỹ lại thua trong cuộc chiến ở Việt Nam.

Mất gần 5 năm để hoàn thành cuốn sách, Larry Berman đã hơn 20 lần đến Việt Nam để gặp cựu tình báo chiến lược Phạm Xuân Ẩn (Lần gặp cuối cùng khi vị tướng huyền thoại này chỉ còn thở bằng ôxy và không lâu sau đó thì ông qua đời).

Giáo sư Larry Berman cũng đã tiếp xúc với những hồ sơ, tư liệu, cũng như phỏng vấn bạn bè của ông Ẩn đang sống tại Mỹ, thậm chí phỏng vấn cả những nhân vật từng đứng ở bên kia chiến tuyến. Chính vì thế, cuốn sách đã tạo dựng bức chân dung đa chiều tương đối đầy đủ, khách quan về con người Phạm Xuân Ẩn.

Dưới ngòi bút của Larry Berman, Phạm Xuân Ẩn là một nhà tình báo chân chính. Động cơ cuộc sống của Phạm Xuân Ẩn chính là những mục đích cao cả của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Là Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn hoạt động trong mạng lưới tình báo H.63, đơn vị này đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng từ năm 1970 khi miền Nam chưa hoàn toàn giải phóng.

Được tổ chức cử sang Mỹ học chuyên ngành báo chí, về nước Phạm Xuân Ẩn làm việc cho hãng tin Reuters, sau đó chuyển sang tạp chí Time của Mỹ, Phạm Xuân Ẩn là một nhà báo nổi tiếng tại Sài Gòn những năm trước giải phóng.

Giáo sư tiến sĩ Larry Berman, tác giả cuốn sách "Điệp viên hoàn hảo" cho biết: "Là điệp viên nhưng Phạm Xuân Ẩn luôn tâm niệm trong đầu rằng mình là một nhà báo. Nhà báo chỉ là cái vỏ bọc, nhưng ông đã trở thành một nhà báo đích thực mà vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ tình báo của mình. Ông đã thành công trong suốt cuộc chiến, thành công cho thấy rõ năng lực, trí tuệ và tài năng của ông".

Dưới vỏ bọc của một nhà báo, Phạm Xuân Ẩn có thể giao du với nhiều đối tượng, trong đó có cả người của CIA, những tướng lĩnh và các nhân vật có thế lực trong chính quyền Sài Gòn. Nhờ những mối quan hệ này mà ông luôn có được những tin tức tình báo quan trọng, kèm theo sự phân tích, đánh giá sắc sảo của ông đã góp phần giúp Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ương đề ra những quyết sách đúng đắn trong cuộc chiến tranh chống Mỹ. Những báo cáo tình báo quan trọng của Phạm Xuân Ẩn chính xác đến mức Đại tướng Võ Nguyên Giáp có lần nói đùa rằng "Giờ đây, chúng ta có mặt ngay trong phòng tác chiến của Mỹ".

23 năm trong trận tuyến một mình, chỉ cần một sai lầm nhỏ là nguy hiểm đến tính mạng, nhưng Phạm Xuân Ẩn chưa một lần bị lộ. Điều này chứng tỏ tài năng và trí tuệ của ông. Luôn sống trong tâm trạng "cá nằm trên thớt", Phạm Xuân Ẩn từng giao hẹn với vợ rằng, nếu ông có bị bắt, bà không cần đi chạy vạy xin cho ông được tha. Ông luôn mang trong mình một viên thuốc để khi cần có thể tự sát.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Phạm Xuân Ẩn bước ra từ vỏ bọc trở về với cuộc sống đời thường. Nhưng sự trở về ấy không hề đơn giản bởi người đời không phải ai cũng hiểu đúng về công việc thầm lặng của ông. Âu đó cũng là những mất mát, hy sinh mà người chiến sỹ tình báo phải đối mặt.

Nhập vai một cách hoàn hảo tới mức với nhiều người, cựu tình báo Phạm Xuân Ẩn đến nay vẫn còn là một bí ẩn. Không chỉ hoàn hảo trong 2 cái nghiệp đã vận vào mình là điệp viên và viết báo, Phạm Xuân Ẩn còn hoàn hảo trong con mắt bạn bè và đồng nghiệp. Ông là một trong rất ít những người được cả bạn bè lẫn kẻ thù đều kính trọng.

"Điệp viên hoàn hảo" được viết ra bởi một nhà nghiên cứu nước ngoài, nên cách nhìn nhận, đánh giá của tác giả còn có chỗ khác biệt với chúng ta do chưa hiểu thật sâu sắc và đầy đủ về lịch sử văn hoá của dân tộc Việt Nam. Tuy vậy đây là công trình nghiên cứu tâm huyết của Larry Berman giúp người đọc hiểu thêm về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân Việt Nam.

Ngoài ra, Giáo sư Larry Berman cũng là tác giả của 3 cuốn sách nổi tiếng mang tính phê phán những chính sách của Mỹ trong cuộc chiến ở Việt Nam như: "Không có hoà bình, không danh dự: Nisson, Kissinger và sự phản bội ở Việt Nam", cuốn "Con đường đi đến bế tắc ở Việt Nam" và: "Vạch kế hoạch cho một thảm hoạ: Mỹ hoá cuộc chiến tranh ở Việt Nam".

Hơn 20.000 bản "Điệp viên hoàn hảo" đã bán hết chỉ sau 4 tháng phát hành. Đây là con số kỷ lục đối với loại sách lịch sử - tiểu sử tại Mỹ. Ngay từ khi mới xuất hiện, cuốn sách đã gây không ít tranh cãi giữa những người đọc. Phe bảo thủ chỉ trích Larry Berman đã ca ngợi quá đáng một người bị xem là kẻ thù của nước Mỹ, rằng tác giả đã xúc phạm tới hơn 50.000 binh lính Mỹ tử nạn trong chiến tranh Việt Nam. Nhưng nhiều người khác lại khen hết lời rằng, "Điệp viên hoàn hảo" đã lý giải được vì sao Mỹ lại thua trong cuộc chiến ở Việt Nam.

Mất gần 5 năm để hoàn thành cuốn sách, Larry Berman đã hơn 20 lần đến Việt Nam để gặp cựu tình báo chiến lược Phạm Xuân Ẩn (Lần gặp cuối cùng khi vị tướng huyền thoại này chỉ còn thở bằng ôxy và không lâu sau đó thì ông qua đời).

Giáo sư Larry Berman cũng đã tiếp xúc với những hồ sơ, tư liệu, cũng như phỏng vấn bạn bè của ông Ẩn đang sống tại Mỹ, thậm chí phỏng vấn cả những nhân vật từng đứng ở bên kia chiến tuyến. Chính vì thế, cuốn sách đã tạo dựng bức chân dung đa chiều tương đối đầy đủ, khách quan về con người Phạm Xuân Ẩn.

Dưới ngòi bút của Larry Berman, Phạm Xuân Ẩn là một nhà tình báo chân chính. Động cơ cuộc sống của Phạm Xuân Ẩn chính là những mục đích cao cả của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Là Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam, Phạm Xuân Ẩn hoạt động trong mạng lưới tình báo H.63, đơn vị này đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng từ năm 1970 khi miền Nam chưa hoàn toàn giải phóng.

Được tổ chức cử sang Mỹ học chuyên ngành báo chí, về nước Phạm Xuân Ẩn làm việc cho hãng tin Reuters, sau đó chuyển sang tạp chí Time của Mỹ, Phạm Xuân Ẩn là một nhà báo nổi tiếng tại Sài Gòn những năm trước giải phóng.

Giáo sư tiến sĩ Larry Berman, tác giả cuốn sách "Điệp viên hoàn hảo" cho biết: "Là điệp viên nhưng Phạm Xuân Ẩn luôn tâm niệm trong đầu rằng mình là một nhà báo. Nhà báo chỉ là cái vỏ bọc, nhưng ông đã trở thành một nhà báo đích thực mà vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ tình báo của mình. Ông đã thành công trong suốt cuộc chiến, thành công cho thấy rõ năng lực, trí tuệ và tài năng của ông".

Dưới vỏ bọc của một nhà báo, Phạm Xuân Ẩn có thể giao du với nhiều đối tượng, trong đó có cả người của CIA, những tướng lĩnh và các nhân vật có thế lực trong chính quyền Sài Gòn. Nhờ những mối quan hệ này mà ông luôn có được những tin tức tình báo quan trọng, kèm theo sự phân tích, đánh giá sắc sảo của ông đã góp phần giúp Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ương đề ra những quyết sách đúng đắn trong cuộc chiến tranh chống Mỹ. Những báo cáo tình báo quan trọng của Phạm Xuân Ẩn chính xác đến mức Đại tướng Võ Nguyên Giáp có lần nói đùa rằng "Giờ đây, chúng ta có mặt ngay trong phòng tác chiến của Mỹ".

23 năm trong trận tuyến một mình, chỉ cần một sai lầm nhỏ là nguy hiểm đến tính mạng, nhưng Phạm Xuân Ẩn chưa một lần bị lộ. Điều này chứng tỏ tài năng và trí tuệ của ông. Luôn sống trong tâm trạng "cá nằm trên thớt", Phạm Xuân Ẩn từng giao hẹn với vợ rằng, nếu ông có bị bắt, bà không cần đi chạy vạy xin cho ông được tha. Ông luôn mang trong mình một viên thuốc để khi cần có thể tự sát.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Phạm Xuân Ẩn bước ra từ vỏ bọc trở về với cuộc sống đời thường. Nhưng sự trở về ấy không hề đơn giản bởi người đời không phải ai cũng hiểu đúng về công việc thầm lặng của ông. Âu đó cũng là những mất mát, hy sinh mà người chiến sỹ tình báo phải đối mặt.

Nhập vai một cách hoàn hảo tới mức với nhiều người, cựu tình báo Phạm Xuân Ẩn đến nay vẫn còn là một bí ẩn. Không chỉ hoàn hảo trong 2 cái nghiệp đã vận vào mình là điệp viên và viết báo, Phạm Xuân Ẩn còn hoàn hảo trong con mắt bạn bè và đồng nghiệp. Ông là một trong rất ít những người được cả bạn bè lẫn kẻ thù đều kính trọng.

"Điệp viên hoàn hảo" được viết ra bởi một nhà nghiên cứu nước ngoài, nên cách nhìn nhận, đánh giá của tác giả còn có chỗ khác biệt với chúng ta do chưa hiểu thật sâu sắc và đầy đủ về lịch sử văn hoá của dân tộc Việt Nam. Tuy vậy đây là công trình nghiên cứu tâm huyết của Larry Berman giúp người đọc hiểu thêm về cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân Việt Nam.

Ngoài ra, Giáo sư Larry Berman cũng là tác giả của 3 cuốn sách nổi tiếng mang tính phê phán những chính sách của Mỹ trong cuộc chiến ở Việt Nam như: "Không có hoà bình, không danh dự: Nisson, Kissinger và sự phản bội ở Việt Nam", cuốn "Con đường đi đến bế tắc ở Việt Nam" và: "Vạch kế hoạch cho một thảm hoạ: Mỹ hoá cuộc chiến tranh ở Việt Nam".

Nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn

Góc nhìn từ nhà văn, nhà báo nước ngoài (Ngày 01/10/2007)

Ngày 1-10, “Perfect Spy”, một trong những cuốn sách nổi tiếng nhất về con người và cuộc đời của nhà tình báo lỗi lạc Việt Nam Phạm Xuân Ẩn đã được xuất bản tại Việt Nam với nhan đề “Điệp viên hoàn hảo”. Và đó cũng là cuốn sách được độc giả trong nước mong chờ nhất những ngày đầu tháng 10-2007 này.

Câu chuyện khác thường

Cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc thống nhất đất nước của Việt Nam ghi dấu ấn của rất nhiều nhà tình báo. Tuy nhiên, khó có ai tạo ra nhiều huyền thoại và câu hỏi như nhà tình báo, thiếu tướng, anh hùng lực lượng vũ trang Phạm Xuân Ẩn.

Là một nhà tình báo, theo lẽ thường khi đã bộc lộ thân phận, có thể nhận được sự oán trách của những người phía bên kia. Thế nhưng, điều ngược lại đã xảy ra, Phạm Xuân Ẩn đã nhận được những nhận xét đầy thông cảm, những lời cám ơn và cả lời tán tụng của những người dù từng là bạn bè nhưng đúng ra phải trở thành kẻ thù. Hiện tượng Phạm Xuân Ẩn vì vậy đã trở thành một câu hỏi lớn đối với nhiều người ở nhiều phía, cả nhân dân Mỹ lẫn nhân dân Việt Nam. Là một anh hùng của dân tộc, đã có rất nhiều tác phẩm trong nước viết về ông, từ dạng ký như Phạm Xuân Ẩn - Tên người như cuộc đời (NXB Công an Nhân dân) đến cả tiểu thuyết văn học hư cấu trên nguyên mẫu của ông như tác phẩm Người im lặng của nhà văn Chu Lai (NXB Quân đội Nhân dân)… Tuy nhiên, do phần lớn thời gian chiến đấu của ông là trong lòng địch nên có nhiều vấn đề cần đến cái nhìn của những người nước ngoài để làm rõ.

Tại Việt Nam, đã có hai cuốn sách về nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn do các nhà văn, nhà báo nước ngoài thực hiện được xuất bản, một là Phạm Xuân Ẩn-Một người Việt Nam thầm lặng của nhà báo Pháp Jean-Claude Pomonti và một là Điệp viên hoàn hảo của nhà văn Mỹ Larry Berman. Cả hai tác phẩm này khi được xuất bản tại quốc gia của mình đều gây nên những tranh cãi...

Hai cái nhìn về một hướng

Có hai câu hỏi lớn về Phạm Xuân Ẩn mà cả hai cuốn sách của hai nhà văn, nhà báo Mỹ, Pháp đều muốn tìm cách giải thích. Đó là làm sao một điệp viên có thể chịu nổi áp lực trong suốt 23 năm chiến đấu trong lòng địch mà chưa một lần để lộ thân phận dù

Nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn

Góc nhìn từ nhà văn, nhà báo nước ngoài (Ngày 01/10/2007)

Ngày 1-10, “Perfect Spy”, một trong những cuốn sách nổi tiếng nhất về con người và cuộc đời của nhà tình báo lỗi lạc Việt Nam Phạm Xuân Ẩn đã được xuất bản tại Việt Nam với nhan đề “Điệp viên hoàn hảo”. Và đó cũng là cuốn sách được độc giả trong nước mong chờ nhất những ngày đầu tháng 10-2007 này.

Câu chuyện khác thường

Cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc thống nhất đất nước của Việt Nam ghi dấu ấn của rất nhiều nhà tình báo. Tuy nhiên, khó có ai tạo ra nhiều huyền thoại và câu hỏi như nhà tình báo, thiếu tướng, anh hùng lực lượng vũ trang Phạm Xuân Ẩn.

Là một nhà tình báo, theo lẽ thường khi đã bộc lộ thân phận, có thể nhận được sự oán trách của những người phía bên kia. Thế nhưng, điều ngược lại đã xảy ra, Phạm Xuân Ẩn đã nhận được những nhận xét đầy thông cảm, những lời cám ơn và cả lời tán tụng của những người dù từng là bạn bè nhưng đúng ra phải trở thành kẻ thù. Hiện tượng Phạm Xuân Ẩn vì vậy đã trở thành một câu hỏi lớn đối với nhiều người ở nhiều phía, cả nhân dân Mỹ lẫn nhân dân Việt Nam. Là một anh hùng của dân tộc, đã có rất nhiều tác phẩm trong nước viết về ông, từ dạng ký như Phạm Xuân Ẩn - Tên người như cuộc đời (NXB Công an Nhân dân) đến cả tiểu thuyết văn học hư cấu trên nguyên mẫu của ông như tác phẩm Người im lặng của nhà văn Chu Lai (NXB Quân đội Nhân dân)… Tuy nhiên, do phần lớn thời gian chiến đấu của ông là trong lòng địch nên có nhiều vấn đề cần đến cái nhìn của những người nước ngoài để làm rõ.

Tại Việt Nam, đã có hai cuốn sách về nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn do các nhà văn, nhà báo nước ngoài thực hiện được xuất bản, một là Phạm Xuân Ẩn-Một người Việt Nam thầm lặng của nhà báo Pháp Jean-Claude Pomonti và một là Điệp viên hoàn hảo của nhà văn Mỹ Larry Berman. Cả hai tác phẩm này khi được xuất bản tại quốc gia của mình đều gây nên những tranh cãi...

Hai cái nhìn về một hướng

Có hai câu hỏi lớn về Phạm Xuân Ẩn mà cả hai cuốn sách của hai nhà văn, nhà báo Mỹ, Pháp đều muốn tìm cách giải thích. Đó là làm sao một điệp viên có thể chịu nổi áp lực trong suốt 23 năm chiến đấu trong lòng địch mà chưa một lần để lộ thân phận dù  tâm lý luôn cận kề cái chết. Và làm thế nào mà một điệp viên hàng đầu với những thông tin mang tầm chiến lược ảnh hưởng đến những cục diện chiến tranh lại luôn nhận được sự ủng hộ từ những kẻ thù kể cả những người cực đoan nhất. Để trả lời câu hỏi này, mỗi tác giả chọn cho mình một cách thể hiện khác nhau. Trong Phạm Xuân Ẩn-Một người Việt Nam thầm lặng, Jean-Claude Pomonti dành phần lớn trang viết tập trung vào bối cảnh cũng như những vấn đề xung quanh nhân vật chính. Thậm chí, đôi lúc việc miêu tả những nhân vật phụ, những người bạn, những đối tác (trong đó có cả tác giả) còn nhiều và chi tiết hơn việc kể về chính bản thân Phạm Xuân Ẩn. Cách thể hiện như vậy luôn đặt nhà tình báo ở trong một vòng bí mật bao phủ với những hành động khó hiểu nhưng lại khơi dậy trong người đọc khả năng tự rút ra kết luận qua những mẩu chuyện kể của tác giả. Ngược với nhà báo Pháp, nhà văn Mỹ Larry Berman lại đi theo cách rõ ràng rành mạch nhất. Để làm được điều này, ông không chỉ dựa vào trí nhớ hay theo một số ghi chép của các tác giả trong và ngoài nước như nhà báo Pomonti. Larry Berman đã phải  phỏng vấn rất nhiều người, tra cứu nhiều tư liệu, thậm chí phải đối chất với nhiều nhân chứng ở cả hai phía để có thông tin sau cùng. Một trong những ví dụ cụ thể nhất về sự khác biệt giữa hai tác giả là đoạn miêu tả về vai trò của Phạm Xuân Ẩn trong chiến thắng Ấp Bắc. Nếu Larry Berman giải thích tỉ mỉ những thông tin nào của điệp viên chiến lược này đã góp phần vào chiến thắng thì Pomonti đơn giản chỉ nhắc tới diễn biến trận đánh và tấm huân chương mà ông Ẩn nhận được “một cách bất ngờ”... Đi theo hai con đường khác nhau, nhưng cả hai tác giả đều thống nhất ở một điểm về con người nhà tình báo Phạm Xuân Ẩn, đó là khả năng thu hút người khác. Nói như Jean-Claude Pomonti thì ông Ẩn là một nhân vật mà người Mỹ thì đến hỏi ý kiến trong việc xử lý các mối quan hệ với người Việt và người Việt thì đến hỏi về cách đối phó với người Mỹ. Ở vị trí đó ông có thể tiếp cận rất nhiều thông tin quan trọng và cũng ở vị trí đó ông buộc phải có mối quan hệ thân thiết với nhiều người, những mối quan hệ đó bền vững đến nỗi hơn 30 năm sau chiến tranh, kể cả khi ông mất đi vẫn còn được duy trì.

Khoảng trống của điệp viên hoàn hảo

Với mong muốn giải đáp ẩn số Phạm Xuân Ẩn, cả hai tác giả nước ngoài đã cố gắng hết sức mình và ở một góc độ nào đó họ cũng đã đạt được những thành công tương đối. Nói tương đối vì thực tế cả hai tác phẩm đều không thể phản ánh hết được con người của nhà tình báo vĩ đại trong lịch sử Việt Nam. Không kể đến những chênh lệch trong cách nhìn nhận, hệ tư tưởng, cả hai tác giả đều không hiểu hết tinh thần yêu nước của người Việt Nam để lý giải được nỗ lực phi thường của người điệp viên. Đó là chưa kể về mặt thông tin còn rất nhiều điều mà một tình báo viên không thể tiết lộ. Tuy nhiên, dù chưa hoàn thiện nhưng những tác phẩm này cũng đã phản ánh được lòng trung thành, tình yêu quê hương đất nước của một người anh hùng trong lịch sử đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam.

Tường Vy

“Điệp viên hoàn hảo” hay là một người Việt Nam hoàn hảo? (Chủ Nhật, 09/12/2007) Đọc hết 500 trang sách của Nhà Xuất bản Thông Tấn do nhà sử học Mỹ Larry Berman viết về tướng tình báo anh hùng Phạm Xuân Ẩn có nhan đề Điệp viên hoàn hảo... tôi có cảm giác mình vừa gặp một nhân vật khổng lồ thời Phục hưng (thế kỷ 15 - 16 ở châu Âu). Đó là những con người tài năng nhiều mặt như Hăm-lét (Sếch-pia), vừa là “cánh tay của trang hiệp sĩ...”, còn là “con mắt của nhà thông thái, miệng lưỡi của kẻ hào hoa...” Sau hơn 5 năm đi lại, thu thập tài liệu, gặp gỡ rất nhiều người Việt và Mỹ, đối thoại trực tiếp ở nhiều thời điểm với tướng Ẩn và gia đình, Berman đã “giải mã” được điều bí ẩn về điệp viên Phạm Xuân Ẩn, người mà Đại tướng Mai Chí Thọ đã nói với tác giả: “... Ẩn là một trong những nhà tình báo vĩ đại nhất trong lịch sử của đất nước tôi” (trang 143). Còn các bạn Mỹ thì đánh giá Phạm Xuân Ẩn là “điệp viên vĩ đại nhất của thế kỷ 20”! Phạm Xuân Ẩn tập hợp nhiều cái lớn trong một con người. Với vỏ bọc nhà báo, ông thật sự là một nhà báo lớn. David Halberstam, một nhà báo nổi tiếng bậc nhất thời đó nhận xét: “Ông ấy có nhiều ảnh hưởng đối với các nhà báo Mỹ”. Một người khác, Laura Palmer nói: “Rất nhiều phóng viên phải phụ thuộc vào ông”! (trang 267). Là nhà tình báo, Phạm Xuân Ẩn thuộc hàng chiến lược toàn cầu. Phạm Xuân Ẩn còn là một nhà ngoại giao lớn, một trí thức lớn, am hiểu nhiều nền văn hóa. Nhân danh một con người, Phạm Xuân Ẩn là một nhà đạo đức. Doug Pike viết: “Ông ấy sống rất đạo đức, do vậy ông luôn tự soi mình vào hành động trên cơ sở các giá trị của Nho giáo. Một trong những giá trị này liên quan đến tình bạn. Nho giáo nhấn mạnh đến sự thủy chung trong tình bạn và ngăn cấm việc khai thác, lợi dụng một người bạn” (trang 465). Và trên hết, Phạm Xuân Ẩn là một người bạn lớn của hai dân tộc Việt - Mỹ. Đó là chiều sâu, là giá trị lớn nhất, là khám phá của nhà sử học Mỹ Larry Berman qua cuốn sách này mà người đọc lĩnh hội được.

Berman đã khám phá được một tâm hồn Việt Nam hoàn hảo trong một “điệp viên hoàn hảo”. Tác giả đã cho thấy nghề tình báo chỉ là một thế bắt buộc Phạm Xuân Ẩn phải ra tay trong những phút “hàm hồ” của lịch sử một đất nước là nước Mỹ, một đất nước mà nhân dân rất tin tưởng ở chính phủ của mình (?). Berman kết luận: “Trong hiệu quả trực tiếp từ cuộc chiến tranh của Mỹ và Việt Nam, có lẽ Phạm Xuân Ẩn là người duy nhất của bên thắng không cảm thấy cay đắng đối với kẻ thù từng gây ra biết bao chết chóc và tàn phá đất nước ông. Phạm Xuân Ẩn nói: Tôi đã sống và làm việc với người Mỹ trong thời gian rất dài. Tôi biết họ là những người tốt. Hầu hết người Mỹ đều tin những điều Chính phủ Mỹ nói với họ. Họ không biết sự thật về người Việt Nam. Tôi chẳng có lý do gì để ghét người Mỹ, cũng như người Mỹ biết tôi trước chiến tranh chẳng có lý do gì để ghét tôi” (trang 466). Đại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá: Có Phạm Xuân Ẩn “dường như chúng ta có mặt ngay trong phòng tác chiến của Mỹ”. Vậy mà sau chiến tranh, Phạm Xuân Ẩn là người Việt Nam được người Mỹ tìm đến đầu tiên và nhiều nhất, trong lúc chúng ta còn “e ngại” mối quan hệ này! Đó là vì, như David Halberstam nói: “Nếu có một người nào đó nắm bắt được giữa hai thế giới, thì người đó chính là Phạm Xuân Ẩn” (trang 420). Tới đây người viết bài này xin được phép mạo muội cho rằng, nếu cuốn sách này, cuốn sách được một nhà sử học tên tuổi viết theo đúng “phong cách” sử học là để tư liệu, bằng cứ lịch sử nói lên chủ đề của nó... Cần có một cái tên thứ hai thì phải gọi là : “Một người Việt Nam hoàn hảo”!

Cuối cùng, phải nói đến bản dịch của dịch giả Nguyễn Đại Phương; dường như toàn bộ nội dung của gần 500 trang sách này, người đọc “quên mất” rằng nó đã được dịch từ tiếng Anh.

Lê Phú Khải

“Điệp viên hoàn hảo” hay là một người Việt Nam hoàn hảo? (Chủ Nhật, 09/12/2007) Đọc hết 500 trang sách của Nhà Xuất bản Thông Tấn do nhà sử học Mỹ Larry Berman viết về tướng tình báo anh hùng Phạm Xuân Ẩn có nhan đề Điệp viên hoàn hảo... tôi có cảm giác mình vừa gặp một nhân vật khổng lồ thời Phục hưng (thế kỷ 15 - 16 ở châu Âu). Đó là những con người tài năng nhiều mặt như Hăm-lét (Sếch-pia), vừa là “cánh tay của trang hiệp sĩ...”, còn là “con mắt của nhà thông thái, miệng lưỡi của kẻ hào hoa...” Sau hơn 5 năm đi lại, thu thập tài liệu, gặp gỡ rất nhiều người Việt và Mỹ, đối thoại trực tiếp ở nhiều thời điểm với tướng Ẩn và gia đình, Berman đã “giải mã” được điều bí ẩn về điệp viên Phạm Xuân Ẩn, người mà Đại tướng Mai Chí Thọ đã nói với tác giả: “... Ẩn là một trong những nhà tình báo vĩ đại nhất trong lịch sử của đất nước tôi” (trang 143). Còn các bạn Mỹ thì đánh giá Phạm Xuân Ẩn là “điệp viên vĩ đại nhất của thế kỷ 20”! Phạm Xuân Ẩn tập hợp nhiều cái lớn trong một con người. Với vỏ bọc nhà báo, ông thật sự là một nhà báo lớn. David Halberstam, một nhà báo nổi tiếng bậc nhất thời đó nhận xét: “Ông ấy có nhiều ảnh hưởng đối với các nhà báo Mỹ”. Một người khác, Laura Palmer nói: “Rất nhiều phóng viên phải phụ thuộc vào ông”! (trang 267). Là nhà tình báo, Phạm Xuân Ẩn thuộc hàng chiến lược toàn cầu. Phạm Xuân Ẩn còn là một nhà ngoại giao lớn, một trí thức lớn, am hiểu nhiều nền văn hóa. Nhân danh một con người, Phạm Xuân Ẩn là một nhà đạo đức. Doug Pike viết: “Ông ấy sống rất đạo đức, do vậy ông luôn tự soi mình vào hành động trên cơ sở các giá trị của Nho giáo. Một trong những giá trị này liên quan đến tình bạn. Nho giáo nhấn mạnh đến sự thủy chung trong tình bạn và ngăn cấm việc khai thác, lợi dụng một người bạn” (trang 465). Và trên hết, Phạm Xuân Ẩn là một người bạn lớn của hai dân tộc Việt - Mỹ. Đó là chiều sâu, là giá trị lớn nhất, là khám phá của nhà sử học Mỹ Larry Berman qua cuốn sách này mà người đọc lĩnh hội được.

Berman đã khám phá được một tâm hồn Việt Nam hoàn hảo trong một “điệp viên hoàn hảo”. Tác giả đã cho thấy nghề tình báo chỉ là một thế bắt buộc Phạm Xuân Ẩn phải ra tay trong những phút “hàm hồ” của lịch sử một đất nước là nước Mỹ, một đất nước mà nhân dân rất tin tưởng ở chính phủ của mình (?). Berman kết luận: “Trong hiệu quả trực tiếp từ cuộc chiến tranh của Mỹ và Việt Nam, có lẽ Phạm Xuân Ẩn là người duy nhất của bên thắng không cảm thấy cay đắng đối với kẻ thù từng gây ra biết bao chết chóc và tàn phá đất nước ông. Phạm Xuân Ẩn nói: Tôi đã sống và làm việc với người Mỹ trong thời gian rất dài. Tôi biết họ là những người tốt. Hầu hết người Mỹ đều tin những điều Chính phủ Mỹ nói với họ. Họ không biết sự thật về người Việt Nam. Tôi chẳng có lý do gì để ghét người Mỹ, cũng như người Mỹ biết tôi trước chiến tranh chẳng có lý do gì để ghét tôi” (trang 466). Đại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá: Có Phạm Xuân Ẩn “dường như chúng ta có mặt ngay trong phòng tác chiến của Mỹ”. Vậy mà sau chiến tranh, Phạm Xuân Ẩn là người Việt Nam được người Mỹ tìm đến đầu tiên và nhiều nhất, trong lúc chúng ta còn “e ngại” mối quan hệ này! Đó là vì, như David Halberstam nói: “Nếu có một người nào đó nắm bắt được giữa hai thế giới, thì người đó chính là Phạm Xuân Ẩn” (trang 420). Tới đây người viết bài này xin được phép mạo muội cho rằng, nếu cuốn sách này, cuốn sách được một nhà sử học tên tuổi viết theo đúng “phong cách” sử học là để tư liệu, bằng cứ lịch sử nói lên chủ đề của nó... Cần có một cái tên thứ hai thì phải gọi là : “Một người Việt Nam hoàn hảo”!

Cuối cùng, phải nói đến bản dịch của dịch giả Nguyễn Đại Phương; dường như toàn bộ nội dung của gần 500 trang sách này, người đọc “quên mất” rằng nó đã được dịch từ tiếng Anh.

Lê Phú Khải