Súng, Vi Trùng Và Thép (Tái Bản 2018)

Hầu hết những cuốn sách có mục đích điểm lại lịch sử thế giới đều tập trung vào lịch sử của xã hội có chữ viết ở lục địa Châu Âu - Á và Bắc Phi. Các xã hội bản địa ở các vùng khác trên thế giới - Châu Phi cận Sahara, Châu Mỹ, Đông Nam Á hải đảo, Châu Úc, New Guinea và các đảo Thái Bình Dương - chỉ được nhắc sơ qua, chủ yếu chỉ là những gì xảy ra với họ ở giai đoạn rất muộn trong lịch sử, sau khi người Châu Âu đã khám phá ra họ chinh phục họ. Ngay cả với lục địa Âu - Á , hầu hết số trang trong sách được giành cho lịch sử phần phía Tây của Âu - Á hơn là Trung Quốc,Ân Độ, Nhật Bản, Đông Nam Á xích đạo và các xã hội Âu - Á khác. Lịch sử trước thời điểm phát sinh chữ viết vào khoảng 3.000 năm trước công nguyên cũng chỉ được điểm qua vắn tắt, mặc dù nó chiếm tới 99,9% toàn bộ lịch sử năm triệu năm của loài người.

Những tường trình về lịch sử nhân loại mà diện khảo sát bị bó hẹp như vậy thường gặp ba điều bất lợi. Trước hết, vì những nguyên nhân dễ hiểu, ngày càng có nhiều người quan tâm đến các xã hội khác ngoài các xã hội phía tây lục địa Âu - Á. Nói gì thì nói, chính xác các xã hội "khác" kia mới bao hành hầu hết dân số thế giới và đại đa số các nhóm dân tộc, văn hoá và ngôn ngữ trên thế giới. Một số xã hội trong đó đã trở thành - vài xã hội khác thì đang trở thành - những lực lượng kinh tế và chính trị mạnh mẽ nhất trên thế giới.

Thứ hai, nhất là đối với những người đặc biệt quan tâm đến sự hình thành thế giới hiện đại, một thứ lịch sử chỉ biết tự giới hạn vào những diễn biến ưừ sau khi chữ viết ra đời thì không thể mang tới sự hiểu biết sâu sắc. Chẳng phải vì các xã hội trên những châu lục khác nhau đã có thể so sánh với nhau cho đến 3000 năm TCN, khi các xã hội ở phía Tây Âu - Á bất ngờ phát minh chữ viết và cũng lần đầu tiên bứt lên dẫn đầu trong các lĩnh vực khác. Thay vì vậy, vào khoảng 3000 năm TCN, đã có những xã hội Âu - Á và Bắc Phi không chỉ manh nha có chữ viết mà còn có cả chính phủ tập trung hoá, các thành thị, sử dụng phổ biến công cụ và vũ khí bằng kim loại, sử dụng động vật thuần hoá để vận chuyển, làm sức kéo và lực cơ giới, làm nghề nông và chăn nuôi để sản xuất lương thực...

Thứ ba, nếu viết sử mà chỉ tập trung vào các xã hội tây Âu - Á thì sẽ hoàn toàn bỏ qua câu hỏi lớn hiển nhiên. Câu hỏi ấy là: tại sao chính các xã hội này mới là những xã hội trở nên hùng mạnh và đổi mới một cách bất xứng đến vậy? Để trả lời câu hỏi đó người ta thường viện đến những nguyên nhân trực tiếp nhất, như sự phát sinh chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa trọng thương, sự tìm tòi khoa học, công nghệ, và các vi trùng độc hại đã giết chết hàng triệu người ở các châu lục khác khi họ tiếp xúc với người Âu - Á. Nhưng tại sao tất cả các nhân tố hỗ trợ cho sự chinh phục đó chỉ phát sinh ở Âu - Á, còn ở lục địa khác chúng chỉ phát sinh ở mức độ thấp hơn hoặc hoàn toàn vắng mặt?

"Mục đích của cuốn sách này là cung cấp một lược sử về tất cả mọi người trong khoảng 13.000 năm trở lại đây. Câu hỏi đã khiến tôi viết ra cuốn sách này là: tại sao lịch sử đã diễn ra trên mỗi châu lục một khác? Nếu như câu hỏi này lập tức khiến bạn nhún vai cho rằng bạn sắp phải đọc một luận văn phân biệt chủng tộc thì, xin thưa, không phải vậy đâu..."

- Súng, Vi trùng và thép - Lời mở đầu

Mời bạn đón đọc.